Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνεται και το τέλος των Αποκριών. Ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά.
Η Καθαρά Δευτέρα αποτελεί την αρχή της νηστείας για τους Χριστιανούς, η οποία διαρκεί για 40 μέρες. Οι άνθρωποι συνηθίζουν να τρώνε λαγάνα -άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα- ταραμά, χαλβά, θαλασσινά, λαχανικά, ελιές και άλλα.
Ανά την Ελλάδα, η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, γιορτάζεται με ποικίλα και ενδιαφέροντα έθιμα. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι το πέταγμα του χαρταετού, αλλά και το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.